Hiệu chuẩn thiết bị đo lường là một trong những hoạt động quan trọng nhằm đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của các phép đo. Trong thời đại công nghệ ngày càng phát triển, việc sử dụng các thiết bị đo chính xác là yêu cầu tất yếu đối với nhiều ngành công nghiệp, từ sản xuất, xây dựng cho đến y tế. Bài viết này, Thiết bị dung cụ kỹ thuật Hitami sẽ cung cấp những thông tin cơ bản về hiệu chuẩn thiết bị đo, bao gồm: định nghĩa hiệu chuẩn và chuẩn đo lường, lý do cần hiệu chuẩn định kỳ, quy định pháp lý liên quan, và các bước chính trong quy trình hiệu chuẩn.
Hiệu chuẩn thiết bị là gì?
Hiệu chuẩn thiết bị đo lường là quá trình xác định độ chính xác của thiết bị đo bằng cách so sánh kết quả đo với một chuẩn đo lường có độ chính xác cao hơn. Mục đích chính của hiệu chuẩn là đảm bảo thiết bị đo hoạt động trong giới hạn sai số cho phép, cung cấp kết quả đo đáng tin cậy.
Chuẩn đo lường là gì?
Chuẩn đo lường là các thiết bị, vật liệu hoặc hệ thống đo lường được sử dụng như tham chiếu để hiệu chuẩn thiết bị đo. Các chuẩn đo lường được chia thành nhiều cấp bậc khác nhau, từ chuẩn quốc gia, chuẩn sơ cấp, chuẩn thứ cấp, cho đến các chuẩn làm việc. Mỗi cấp chuẩn có độ chính xác và vai trò riêng trong chuỗi liên kết chuẩn.
Tại sao cần phải hiệu chuẩn thiết bị đo?
Có nhiều lý do khiến việc hiệu chuẩn thiết bị đo là cần thiết:
- Đảm bảo độ chính xác: Hiệu chuẩn giúp xác nhận thiết bị đang hoạt động đúng, đáp ứng yêu cầu về độ chính xác.
- Tuân thủ các quy định, tiêu chuẩn: Nhiều ngành công nghiệp yêu cầu bắt buộc phải hiệu chuẩn định kỳ.
- Nâng cao chất lượng sản phẩm: Thiết bị đo chính xác góp phần kiểm soát tốt chất lượng, giảm thiểu lỗi sản phẩm.
- Tăng độ tin cậy: Kết quả đo từ thiết bị đã hiệu chuẩn sẽ đáng tin cậy hơn, tạo niềm tin cho khách hàng.
- Phát hiện hư hỏng, lỗi thiết bị: Hiệu chuẩn định kỳ giúp phát hiện các vấn đề của thiết bị sớm, tránh sai số đo.
Khi nào cần thực hiện hiệu chuẩn thiết bị?
Tùy vào loại thiết bị, lĩnh vực sử dụng và yêu cầu về độ chính xác mà chu kỳ hiệu chuẩn sẽ khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung thiết bị đo cần được hiệu chuẩn trong các trường hợp sau:
- Hiệu chuẩn ban đầu: Ngay sau khi được sản xuất, thiết bị đo cần hiệu chuẩn trước khi đưa vào sử dụng.
- Hiệu chuẩn định kỳ: Thiết lập chu kỳ hiệu chuẩn dựa trên khuyến nghị của nhà sản xuất, tiêu chuẩn ngành.
- Sau sửa chữa, bảo dưỡng: Khi thiết bị được sửa chữa hay thay thế linh kiện, cần hiệu chuẩn lại.
- Khi nghi ngờ độ chính xác: Cần hiệu chuẩn khi phát hiện sai lệch hoặc nghi ngờ tính chính xác của thiết bị.
- Theo quy định pháp lý: Một số lĩnh vực yêu cầu hiệu chuẩn theo quy định của pháp luật.
Bảng tóm tắt các trường hợp cần hiệu chuẩn thiết bị đo:
|
Trường hợp |
Thời điểm hiệu chuẩn |
|
Hiệu chuẩn ban đầu |
Ngay sau khi sản xuất, trước khi sử dụng |
|
Hiệu chuẩn định kỳ |
Theo chu kỳ: khuyến nghị nhà sản xuất, tiêu chuẩn |
| Sau sửa chữa, bảo dưỡng |
Ngay sau khi sửa chữa, thay thế linh kiện |
| Khi nghi ngờ độ chính xác |
Khi phát hiện sai lệch, nghi ngờ kết quả đo |
| Theo quy định pháp lý |
Khi pháp luật yêu cầu với lĩnh vực cụ thể |
Quy định về hiệu chuẩn thiết bị đo
Ở Việt Nam, hoạt động hiệu chuẩn thiết bị đo lường chịu sự điều chỉnh của Luật Đo lường và các văn bản dưới luật. Các tổ chức, cá nhân có trách nhiệm bảo đảm thiết bị đo nhóm 2 phải được hiệu chuẩn định kỳ tại tổ chức hiệu chuẩn đã đăng ký. Kết quả hiệu chuẩn phải được thể hiện trên chứng chỉ hiệu chuẩn và tem hiệu chuẩn gắn trên thiết bị.
Một số quy định pháp lý chính liên quan đến hiệu chuẩn thiết bị đo lường:
- Luật Đo lường số 04/2011/QH13
- Nghị định 86/2012/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn Luật Đo lường
- Thông tư 23/2013/TT-BKHCN quy định về đo lường đối với phương tiện đo nhóm 2
- Các TCVN, ĐLVN liên quan đến từng loại thiết bị đo cụ thể
Quy trình hiệu chuẩn
Quy trình hiệu chuẩn thiết bị đo lường thường bao gồm các bước chính sau:
- Kiểm tra bên ngoài: đánh giá trạng thái, tình trạng hoạt động của thiết bị đo trước khi hiệu chuẩn.
- Kiểm tra môi trường: đo và ghi lại các điều kiện môi trường hiệu chuẩn như nhiệt độ, độ ẩm…
- Chuẩn bị chuẩn đo lường: lựa chọn chuẩn phù hợp, đảm bảo tình trạng hoạt động tốt của chuẩn.
- Thực hiện các phép đo hiệu chuẩn: tiến hành đo so sánh giữa thiết bị được hiệu chuẩn và chuẩn đo theo quy trình đã định, ghi lại số liệu.
- Đánh giá kết quả: tính toán sai số, độ không đảm bảo đo, so sánh với giá trị cho phép, đưa ra kết luận “Đạt” hay “Không đạt”.
- Lập chứng chỉ hiệu chuẩn: ghi lại đầy đủ thông tin thiết bị đo, kết quả hiệu chuẩn, tem hiệu chuẩn…
Các bước chính trong quy trình hiệu chuẩn được tóm tắt dưới dạng danh sách:
- Kiểm tra bên ngoài
- Kiểm tra môi trường hiệu chuẩn
- Chuẩn bị chuẩn đo lường phù hợp
- Thực hiện các phép đo hiệu chuẩn
- Đánh giá kết quả, so sánh với yêu cầu
- Lập chứng chỉ, tem hiệu chuẩn
Với kinh nghiệm hơn 10 năm trong lĩnh vực sản xuất, cung cấp thiết bị dụng cụ kỹ thuật, Hitami hiểu rõ tầm quan trọng của hiệu chuẩn định kỳ để đảm bảo chất lượng và sự tin cậy. Công ty luôn cung cấp các thiết bị đo có xuất xứ rõ ràng, kèm theo chứng chỉ hiệu chuẩn ban đầu. Đồng thời, cũng sẵn sàng hỗ trợ khách hàng trong việc lựa chọn tổ chức hiệu chuẩn uy tín, phù hợp với nhu cầu.
Bảng tóm tắt các keyword và khái niệm liên quan:
|
Keyword/khái niệm |
Giải thích |
|
Hiệu chuẩn thiết bị đo |
Xác định độ chính xác của thiết bị đo bằng cách so sánh với chuẩn |
|
Chuẩn đo lường |
Thiết bị, vật liệu dùng làm tham chiếu để hiệu chuẩn |
| Sai số cho phép |
Giá trị sai số tối đa mà thiết bị đo được chấp nhận |
| Thiết bị đo nhóm 2 |
Danh mục thiết bị đo phải kiểm soát theo quy định pháp luật |
| Chứng chỉ hiệu chuẩn |
Tài liệu xác nhận kết quả hiệu chuẩn thiết bị đo |
Qua bài viết trên được chia sẻ bởi Thiết bị dụng cụ kỹ thuật Hitami, có thể thấy để đảm bảo độ tin cậy và giá trị sử dụng lâu dài của thiết bị đo, các tổ chức, doanh nghiệp cần chú trọng xây dựng kế hoạch hiệu chuẩn phù hợp. Bên cạnh việc tuân thủ các quy định bắt buộc, doanh nghiệp nên cân nhắc thiết lập chu kỳ hiệu chuẩn tối ưu dựa trên đặc điểm, điều kiện sử dụng cụ thể của từng loại thiết bị. Việc lựa chọn tổ chức hiệu chuẩn uy tín, có năng lực cũng là yếu tố quan trọng để có kết quả hiệu chuẩn chính xác, đáp ứng yêu cầu. Với những nỗ lực và sự quan tâm đúng mức, hoạt động hiệu chuẩn thiết bị đo sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong công tác quản lý chất lượng của doanh nghiệp.
